Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

ptisanae N F

  • 1 ptisana

    barley with the outer covering removed, pearl barley; barley water (drink)

    Latin-English dictionary > ptisana

  • 2 ptisana

    ptisana (tisana), ae, f. (πτισάνη v. πτίσσω, stampfen), I) die gestampfte und von Hülsen gereinigte (deshalb mit dem Zusatz elota) Gerste, Gerstengrütze ( hingegen polenta Gerstengraupen), Cels. 2, 12; 4, 4, 3 u.a. Mart. 12, 72, 4. Plin. Val. 2, 37 in. (wo tysana). Apic. 4, 179: ptisanae cremor, Cels. 4, 13 u. 15. Scrib. Larg. 93. Veget. mul. 3, 27, 4: ptisanae sucus, Cels. 2, 20, 1. Apic. 5, 208. Isid. orig. 20, 3, 21: ptisanae sorbitio, Suppe von G., Cels. 4, 7. – II) ein aus Gerstengrütze bereiteter Trank, der Gerstentrank, Varro sat. Men. 318 (b. Non. 550, 19). Plin. 18, 74; 20, 46 u.a.: übtr. ein Trank von Reis, Plin. 18, 71. – / In den besten Hdschrn. des Plin., Mart., Apic. u. Non. geschrieben tisana, was von Sillig, Jan u. Detlefsen überall im Plin., von Schuch im Apic. u. von Gerlach im Non. aufgenommen worden ist; vgl. ptisanarium.

    lateinisch-deutsches > ptisana

  • 3 ptisana

    ptisana (tisana), ae, f. (πτισάνη v. πτίσσω, stampfen), I) die gestampfte und von Hülsen gereinigte (deshalb mit dem Zusatz elota) Gerste, Gerstengrütze ( hingegen polenta Gerstengraupen), Cels. 2, 12; 4, 4, 3 u.a. Mart. 12, 72, 4. Plin. Val. 2, 37 in. (wo tysana). Apic. 4, 179: ptisanae cremor, Cels. 4, 13 u. 15. Scrib. Larg. 93. Veget. mul. 3, 27, 4: ptisanae sucus, Cels. 2, 20, 1. Apic. 5, 208. Isid. orig. 20, 3, 21: ptisanae sorbitio, Suppe von G., Cels. 4, 7. – II) ein aus Gerstengrütze bereiteter Trank, der Gerstentrank, Varro sat. Men. 318 (b. Non. 550, 19). Plin. 18, 74; 20, 46 u.a.: übtr. ein Trank von Reis, Plin. 18, 71. – In den besten Hdschrn. des Plin., Mart., Apic. u. Non. geschrieben tisana, was von Sillig, Jan u. Detlefsen überall im Plin., von Schuch im Apic. u. von Gerlach im Non. aufgenommen worden ist; vgl. ptisanarium.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > ptisana

  • 4 ptisana

    ptĭsăna (tĭsăna), ae, f. [st2]1 [-] Mart. orge mondé. [st2]2 [-] Plin. tisane d'orge. [st2]3 [-] Vulg. graine, grain.    - [gr]gr. πτισάνη -- πτίσσω: monder (de l'orge, du grain); piler, broyer.    - frumentum, milium tisanamque fabamque solebas vendere pragmaticus, Mart.: homme d'affaires, tu vendais couramment froment, millet, orge mondé, fèves.    - si contuderis stultum in pila quasi tisanas, Vulg. Prov.: même si tu piles l'insensé dans un mortier comme des grains.
    * * *
    ptĭsăna (tĭsăna), ae, f. [st2]1 [-] Mart. orge mondé. [st2]2 [-] Plin. tisane d'orge. [st2]3 [-] Vulg. graine, grain.    - [gr]gr. πτισάνη -- πτίσσω: monder (de l'orge, du grain); piler, broyer.    - frumentum, milium tisanamque fabamque solebas vendere pragmaticus, Mart.: homme d'affaires, tu vendais couramment froment, millet, orge mondé, fèves.    - si contuderis stultum in pila quasi tisanas, Vulg. Prov.: même si tu piles l'insensé dans un mortier comme des grains.
    * * *
        Ptisana, ptisanae, pen. cor. Plin. De la tisanne. Aucuns l'appellent, Orge mondé.
    \
        Sorbitio ptisanae. Potage d'orge mondé. Bud.

    Dictionarium latinogallicum > ptisana

  • 5 cremor

    crĕmŏr, ōris, m. Cato. jus, suc.
    * * *
    crĕmŏr, ōris, m. Cato. jus, suc.
    * * *
        Cremor, cremoris, m. g. Cato. Le jus espez du grain trempé et pressé, ou d'autre chose. La creme de laict, de laquelle on fait le beurre.
    \
        Cremor ptisanae. Celsus. Orge mondé.
    \
        Cremor alicae. Celsus. De la froumentee.
    \
        Cremor orizae. Celsus. Du ris cuict.

    Dictionarium latinogallicum > cremor

  • 6 sorbitio

    sorbĭtĭo, ōnis, f. [st2]1 [-] Pers. action de boire. [st2]2 [-] breuvage, potion, bouillon, potage, sauce. [st2]3 [-] brouet, bouillie, purée, pâtée.    - sorbitione faciam ego te mea, item ut Medea Peliam concoxit senem, Plaut.: grâce à mon bouillon, je t'accommoderai comme Médée l'a fait du vieux Pélias.
    * * *
    sorbĭtĭo, ōnis, f. [st2]1 [-] Pers. action de boire. [st2]2 [-] breuvage, potion, bouillon, potage, sauce. [st2]3 [-] brouet, bouillie, purée, pâtée.    - sorbitione faciam ego te mea, item ut Medea Peliam concoxit senem, Plaut.: grâce à mon bouillon, je t'accommoderai comme Médée l'a fait du vieux Pélias.
    * * *
        Sorbitio, sorbitionis. Persius. Humement, Avallement.
    \
        Sorbitio. Colum. Un humet, Un chaudeau, Un brouet à humer.
    \
        Sorbitio ptisanae. Celsus. Un orge mondé, ou une esculee d'orge mondé.
    \
        Sorbitio alicae. Cels. De la froumentee.
    \
        Sorbitio orizae. Cels. Du riz, Un brouet de riz.

    Dictionarium latinogallicum > sorbitio

  • 7 dico

    1.
    dĭco, āvi, ātum, 1 (dixe for dixisse, Val. Ant. ap. Arn. 5, 1; DICASSIT dixerit, Paul. ex Fest. p. 75, 15; rather = dicaverit), v. a. [orig. the same word with 2. dīco; cf. the meaning of abdĭco and abdīco, of indĭco and indīco, dedĭco, no. II. A. al., Corss. Ausspr. 1, 380].
    I.
    To proclaim, make known. So perh. only in the foll. passage: pugnam, Lucil. ap. Non. 287, 30.—Far more freq.,
    II.
    Relig. t. t., to dedicate, consecrate, devote any thing to a deity or to a deified person (for syn. cf.: dedico, consecro, inauguro).
    A.
    Prop.: et me dicabo atque animam devotabo hostibus, Att. ap. Non. 98, 12:

    donum tibi (sc. Jovi) dicatum atque promissum,

    Cic. Verr. 2, 5, 72; cf.:

    ara condita atque dicata,

    Liv. 1, 7 (for which aram condidit dedicavitque, id. 28, 46 fin.); so,

    aram,

    id. 1, 7; 1, 20:

    capitolium, templum Jovis O. M.,

    id. 22, 38 fin.:

    templa,

    Ov. F. 1, 610:

    delubrum ex manubiis,

    Plin. 7, 26, 27, § 97:

    lychnuchum Apollini,

    id. 34, 3, 8, § 14:

    statuas Olympiae,

    id. 34, 4, 9, § 16:

    vehiculum,

    Tac. G. 40:

    carmen Veneri,

    Plin. 37, 10, 66, § 178; cf. Suet. Ner. 10 fin. et saep.:

    cygni Apollini dicati,

    Cic. Tusc. 1, 30, 73.—
    2.
    With a personal object, to consecrate, to deify (cf. dedico, no. II. A. b.):

    Janus geminus a Numa dicatus,

    Plin. 34, 7, 16, § 34:

    inter numina dicatus Augustus,

    Tac. A. 1, 59.—
    B.
    Transf., beyond the relig. sphere.
    1.
    To give up, set apart, appropriate a thing to any one: recita;

    aurium operam tibi dico,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 72; so,

    operam,

    id. Ps. 1, 5, 147; Ter. Ph. 1, 2, 12:

    hunc totum diem tibi,

    Cic. Leg. 2, 3, 7:

    tuum studium meae laudi,

    id. Fam. 2, 6, 4:

    genus (orationis) epidicticum gymnasiis et palaestrae,

    id. Or. 13, 42:

    librum Maecenati,

    Plin. 19, 10, 57, § 177; cf.:

    librum laudibus ptisanae,

    id. 18, 7, 15, § 75 al.:

    (Deïopeam) conubio jungam stabili propriamque dicabo,

    Verg. A. 1, 73; cf. the same verse, ib. 4, 126:

    se Crasso,

    Cic. de Or. 3, 3, 11; cf.: se Remis in clientelam, * Caes. B. G. 6, 12, 7:

    se alii civitati,

    to become a free denizen of it, Cic. Balb. 11, 28;

    for which: se in aliam civitatem,

    id. ib. 12 fin.
    * 2.
    (I. q. dedico, no. II. A.) To consecrate a thing by using it for the first time:

    nova signa novamque aquilam,

    Tac. H. 5, 16.— Hence, dĭcātus, a, um, P. a. (acc. to no. II.), devoted, consecrated, dedicated:

    loca Christo dedicatissima, August. Civ. Dei, 3, 31: CONSTANTINO AETERNO AVGVSTO ARRIVS DIOTIMVS... N. M. Q. (i. e. numini majestatique) EIVS DICATISSIMVS,

    Inscr. Orell. 1083.
    2.
    dīco, xi, ctum, 3 ( praes. DEICO, Inscr. Orell. 4848; imp. usu. dic; cf. duc, fac, fer, from duco, etc., DEICVNTO, and perf. DEIXSERINT, P. C. de Therm. ib. 3673; imp. dice, Naev. ap. Fest. p. 298, 29 Müll.; Plaut. Capt. 2, 2, 109; id. Bac. 4, 4, 65; id. Merc. 1, 2, 47 al.; cf. Quint. 1, 6, 21; fut. dicem = dicam, Cato ap. Quint. 1, 7, 23; cf. Paul. ex Fest. p. 72, 6 Müll.—Another form of the future is dicebo, Novius ap. Non. 507 (Com. v. 8 Rib.). — Perf. sync.:

    dixti,

    Plaut. As. 4, 2, 14; id. Trin. 2, 4, 155; id. Mil. 2, 4, 12 et saep.; Ter. And. 3, 1, 1; 3, 2, 38; id. Heaut. 2, 3, 100 et saep.; Cic. Fin. 2, 3, 10; id. N. D. 3, 9, 23; id. Caecin. 29, 82; acc. to Quint. 9, 3, 22.— Perf. subj.:

    dixis,

    Plaut. Capt. 1, 2, 46; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.:

    dixem = dixissem,

    Plaut. Pseud. 1, 5, 84; inf. dixe = dix isse, Plaut. Fragm. ap. Non. 105, 23; Varr. ib. 451, 16; Arn. init.; Aus. Sept. Sap. de Cleob. 8; inf. praes. pass. dicier, Ter. Eun. 4, 4, 32; Vatin. in Cic. Fam. 5, 9 al.), v. a. [root DIC = DEIK in deiknumi; lit., to show; cf. dikê, and Lat. dicis, ju-dex, dicio], to say, tell, mention, relate, affirm, declare, state; to mean, intend (for syn. cf.: for, loquor, verba facio, dicto, dictito, oro, inquam, aio, fabulor, concionor, pronuntio, praedico, recito, declamo, affirmo, assevero, contendo; also, nomino, voco, alloquor, designo, nuncupo; also, decerno, jubeo, statuo, etc.; cf. also, nego.—The person addressed is usually put in dat., v. the foll.: dicere ad aliquem, in eccl. Lat., stands for the Gr. eipein pros tina, Vulg. Luc. 2, 34 al.; cf. infra I. B. 2. g).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    Amphitruonis socium nae me esse volui dicere,

    Plaut. Am. 1, 1, 228:

    advenisse familiarem dicito,

    id. ib. 1, 1, 197:

    haec uti sunt facta ero dicam,

    id. ib. 1, 1, 304; cf. ib. 2, 1, 23:

    signi dic quid est?

    id. ib. 1, 1, 265:

    si dixero mendacium,

    id. ib. 1, 1, 43; cf.

    opp. vera dico,

    id. ib. 1, 1, 238 al.:

    quo facto aut dicto adest opus,

    id. ib. 1, 1, 15; cf.:

    dictu opus est,

    Ter. Heaut. 5, 1, 68:

    nihil est dictu facilius,

    id. Phorm. 2, 1, 70:

    turpe dictu,

    id. Ad. 2, 4, 11:

    indignis si male dicitur, bene dictum id esse dico,

    Plaut. Curc. 4, 2, 27:

    ille, quem dixi,

    whom I have mentioned, named, Cic. de Or. 3, 12, 45 et saep.: vel dicam = vel potius, or rather:

    stuporem hominis vel dicam pecudis attendite,

    Cic. Phil. 2, 12, 30; cf.:

    mihi placebat Pomponius maxime vel dicam minime displicebat,

    id. Brut. 57, 207; so id. ib. 70, 246; id. Fam. 4, 7, 3 al.—
    b.
    Dicitur, dicebatur, dictum est, impers. with acc. and inf., it is said, related, maintained, etc.; or, they say, affirm, etc.: de hoc (sc. Diodoro) Verri dicitur, habere eum, etc., it is reported to Verres that, etc., Cic. Verr. 2, 4, 18:

    non sine causa dicitur, ad ea referri omnes nostras cogitationes,

    id. Fin. 3, 18, 60; so,

    dicitur,

    Nep. Paus. 5, 3; Quint. 5, 7, 33; 7, 2, 44; Ov. F. 4, 508:

    Titum multo apud patrem sermone orasse dicebatur, ne, etc.,

    Tac. H. 4, 52; so,

    dicebatur,

    id. A. 1, 10:

    in hac habitasse platea dictum'st Chrysidem,

    Ter. And. 4, 5, 1:

    dictum est,

    Caes. B. G. 1, 1, 5; Liv. 38, 56; Quint. 6, 1, 27:

    ut pulsis hostibus dici posset, eos, etc.,

    Caes. B. G. 1, 46, 3. Cf. also: hoc, illud dicitur, with acc. and inf., Cic. Fin. 5, 24, 72; id. de Or. 1, 33, 150; Quint. 4, 2, 91; 11, 3, 177 al. —Esp. in histt. in reference to what has been previously related:

    ut supra dictum est,

    Sall. J. 96, 1:

    sicut ante dictum est,

    Nep. Dion. 9, 5; cf. Curt. 3, 7, 7; 5, 1, 11; 8, 6, 2 et saep.—
    c.
    (See Zumpt, Gram. § 607.) Dicor, diceris, dicitur, with nom. and inf., it is said that I, thou, he, etc.; or, they say that I, thou, etc.:

    ut nos dicamur duo omnium dignissimi esse,

    Plaut. As. 2, 2, 47: cf. Quint. 4, 4, 6:

    dicar Princeps Aeolium carmen ad Italos Deduxisse modos,

    Hor. Od. 3, 30, 10 al.:

    illi socius esse diceris,

    Plaut. Rud. 1, 2, 72: aedes Demaenetus ubi [p. 571] dicitur habitare, id. As. 2, 3, 2:

    qui (Pisistratus) primus Homeri libros confusos antea sic disposuisse dicitur, ut nunc habemus,

    Cic. de Or. 3, 34, 137 et saep.:

    quot annos nata dicitur?

    Plaut. Cist. 4, 2, 89:

    is nunc dicitur venturus peregre,

    id. Truc. 1, 1, 66 et saep. In a double construction, with nom. and inf., and acc. and inf. (acc. to no. b. and c.): petisse dicitur major Titius... idque ab eis facile (sc. eum) impetrasse, Auct. B. Afr. 28 fin.; so Suet. Oth. 7.—
    d.
    Dictum ac factum or dictum factum (Gr. hama epos hama ergon), in colloq. lang., no sooner said than done, without delay, Ter. And. 2, 3, 7:

    dictum ac factum reddidi,

    it was "said and done" with me, id. Heaut. 4, 5, 12; 5, 1, 31; cf.:

    dicto citius,

    Verg. A. 1, 142; Hor. S. 2, 2, 80; and:

    dicto prope citius,

    Liv. 23, 47, 6.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn.
    a.
    To assert, affirm a thing as certain (opp. nego):

    quem esse negas, eundem esse dicis,

    Cic. Tusc. 1, 6, 12; cf.:

    dicebant, ego negabam,

    id. Fam. 3, 8, 5; and:

    quibus creditum non sit negantibus, iisdem credatur dicentibus?

    id. Rab. Post. 12, 35.—
    b.
    For dico with a negative, nego is used, q. v.; cf. Zumpt, Gram. § 799;

    but: dicere nihil esse pulchrius, etc.,

    Liv. 30, 12, 6; 21, 9, 3 Fabri; so,

    freq. in Liv. when the negation precedes,

    id. 30, 22, 5; 23, 10, 13 al.; cf. Krebs, Antibar. p. 355.—
    2.
    dico is often inserted parenthetically, to give emphasis to an apposition:

    utinam C. Caesari, patri, dico adulescenti contigisset, etc.,

    Cic. Phil. 5, 18, 49; id. Tusc. 5, 36, 105; id. Planc. 12, 30; Quint. 9, 2, 83; cf. Cic. Or. 58, 197; id. Tusc. 4, 16, 36; Sen. Ep. 14, 6; id. Vit. Beat. 15, 6; Quint. 1, 6, 24:

    ille mihi praesidium dederat, cum dico mihi, senatui dico populoque Romano,

    Cic. Phil. 11, 8, 20; Sen. Ep. 83, 12; Plin. Ep. 2, 20, 2; 3, 2, 2.—
    3.
    In rhetor. and jurid. lang., to pronounce, deliver, rehearse, speak any thing.
    (α).
    With acc.:

    oratio dicta de scripto,

    Cic. Planc. 30 fin.; cf.:

    sententiam de scripto,

    id. Att. 4, 3, 3:

    controversias,

    Quint. 3, 8, 51; 9, 2, 77:

    prooemium ac narrationem et argumenta,

    id. 2, 20, 10:

    exordia,

    id. 11, 3, 161:

    theses et communes locos,

    id. 2, 1, 9:

    materias,

    id. 2, 4, 41:

    versus,

    Cic. Or. 56, 189; Quint. 6, 3, 86:

    causam, of the defendant or his attorney,

    to make a defensive speech, to plead in defence, Cic. Rosc. Am. 5; id. Quint. 8; id. Sest. 8; Quint. 5, 11, 39; 7, 4, 3; 8, 2, 24 al.; cf.

    causas (said of the attorney),

    Cic. de Or. 1, 2, 5; 2, 8, 32 al.:

    jus,

    to pronounce judgment, id. Fl. 3; id. Fam. 13, 14; hence the praetor's formula: DO, DICO, ADDICO; v. do, etc.—
    (β).
    With ad and acc. pers., to plead before a person or tribunal:

    ad unum judicem,

    Cic. Opt. Gen. 4, 10:

    ad quos? ad me, si idoneus videor qui judicem, etc.,

    id. Verr. 2, 2, 29, § 72; Liv. 3, 41.—
    (γ).
    With ad and acc. of thing, to speak in reference to, in reply to:

    non audeo ad ista dicere,

    Cic. Tusc. 3, 32, 78; id. Rep. 1, 18, 30.—
    (δ).
    Absol.:

    nec idem loqui, quod dicere,

    Cic. Or. 32:

    est oratoris proprium, apte, distincte, ornate dicere,

    id. Off. 1, 1, 2; so,

    de aliqua re pro aliquo, contra aliquem, etc., innumerable times in Cic. and Quint.: dixi, the t. t. at the end of a speech,

    I have done, Cic. Verr. 1 fin. Ascon. and Zumpt, a. h. 1.;

    thus, dixerunt, the t. t. by which the praeco pronounced the speeches of the parties to be finished,

    Quint. 1, 5, 43; cf. Spald. ad Quint. 6, 4, 7.— Transf. beyond the judicial sphere:

    causam nullam or causam haud dico,

    I have no objection, Plaut. Mil. 5, 34; id. Capt. 3, 4, 92; Ter. Ph. 2, 1, 42.—
    4.
    To describe, relate, sing, celebrate in writing (mostly poet.):

    tibi dicere laudes,

    Tib. 1, 3, 31; so,

    laudes Phoebi et Dianae,

    Hor. C. S. 76:

    Dianam, Cynthium, Latonam,

    id. C. 1, 21, 1:

    Alciden puerosque Ledae,

    id. ib. 1, 12, 25:

    caelestes, pugilemve equumve,

    id. ib. 4, 2, 19:

    Pelidae stomachum,

    id. ib. 1, 6, 5:

    bella,

    id. Ep. 1, 16, 26; Liv. 7, 29:

    carmen,

    Hor. C. 1, 32, 3; id. C. S. 8; Tib. 2, 1, 54:

    modos,

    Hor. C. 3, 11, 7:

    silvestrium naturas,

    Plin. 15, 30, 40, § 138 et saep.:

    temporibus Augusti dicendis non defuere decora ingenia,

    Tac. A. 1, 1; id. H. 1, 1:

    vir neque silendus neque dicendus sine cura,

    Vell. 2, 13.—
    b.
    Of prophecies, to predict, foretell:

    bellicosis fata Quiritibus Hac lege dico, ne, etc.,

    Hor. C. 3, 3, 58:

    sortes per carmina,

    id. A. P. 403:

    quicquid,

    id. S. 2, 5, 59:

    hoc (Delphi),

    Ov. Tr. 4, 8, 43 et saep.—
    5.
    To pronounce, articulate a letter, syllable, word: Demosthenem scribit Phalereus, cum Rho dicere nequiret, etc., Cic. Div. 2, 46, 96; id. de Or. 1, 61, 260; Quint. 1, 4, 8; 1, 7, 21 al.—
    6.
    To call, to name: habitum quendam vitalem corporis esse, harmoniam Graii quam dicunt, Lucr. 3, 106; cf.: Latine dicimus elocutionem, quam Graeci phrasin vocant, Quint. 8, 1, 1:

    Chaoniamque omnem Trojano a Chaone dixit,

    Verg. A. 3, 335:

    hic ames dici pater atque princeps,

    Hor. Od. 1, 2, 50:

    uxor quondam tua dicta,

    Verg. A. 2, 678 et saep. —Prov.:

    dici beatus ante obitum nemo debet,

    Ov. M. 3, 135.—
    7.
    To name, appoint one to an office:

    ut consules roget praetor vel dictatorem dicat,

    Cic. Att. 9, 15, 2: so,

    dictatorem,

    Liv. 5, 9; 7, 26; 8, 29:

    consulem,

    id. 10, 15; 24, 9; 26, 22 (thrice):

    magistrum equitum,

    id. 6, 39:

    aedilem,

    id. 9, 46:

    arbitrum bibendi,

    Hor. Od. 2, 7, 26 et saep.—
    8.
    To appoint, set apart. fix upon, settle:

    nam mea bona meis cognatis dicam, inter eos partiam,

    Plaut. Mil. 3, 1, 113; cf. Pompon. ap. Non. 280, 19:

    dotis paululum vicino suo,

    Afran. ib. 26:

    pecuniam omnem suam doti,

    Cic. Fl. 35: quoniam inter nos nuptiae sunt dictae, Afran. ap. Non. 280, 24; cf.:

    diem nuptiis,

    Ter. And. 1, 1, 75:

    diem operi,

    Cic. Verr. 2, 1, 57:

    diem juris,

    Plaut. Men. 4, 2, 16:

    diem exercitui ad conveniendum Pharas,

    Liv. 36, 8; cf. id. 42, 28, and v. dies:

    locum consiliis,

    id. 25, 16:

    leges pacis,

    id. 33, 12; cf.:

    leges victis,

    id. 34, 57:

    legem tibi,

    Hor. Ep. 2, 2, 18; Ov. M. 6, 137; cf.:

    legem sibi,

    to give sentence upon one's self, id. ib. 13, 72:

    pretium muneri,

    Hor. C. 4, 8, 12 et saep.—With inf.: prius data est, quam tibi dari dicta, Pac. ap. Non. 280, 28. — Pass. impers.:

    eodem Numida inermis, ut dictum erat, accedit,

    Sall. J. 113, 6.—
    9.
    To utter, express, esp. in phrases:

    non dici potest, dici vix potest, etc.: non dici potest quam flagrem desiderio urbis,

    Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 17, 5:

    dici vix potest quanta sit vis, etc.,

    id. Leg. 2, 15, 38; id. Verr. 2, 4, 57, § 127; id. Or. 17, 55; id. Red. ad Quir. 1, 4; cf. Quint. 2, 2, 8; 11, 3, 85.—
    10.
    (Mostly in colloq. lang.) Alicui, like our vulg. to tell one so and so, for to admonish, warn, threaten him:

    dicebam, pater, tibi, ne matri consuleres male,

    Plaut. As. 5, 2, 88; cf. Nep. Datam. 5; Ov. Am. 1, 14, 1.—Esp. freq.:

    tibi (ego) dico,

    I tell you, Plaut. Curc. 4, 2, 30; id. Bacch. 4, 9, 76; id. Men. 2, 3, 27; id. Mil. 2, 2, 62 et saep.; Ter. And. 1, 2, 33 Ruhnk.; id. ib. 4, 4, 23; id. Eun. 2, 3, 46; 87; Phaedr. 4, 19, 18; cf.:

    tibi dicimus,

    Ov. H. 20, 153; id. M. 9, 122; so, dixi, I have said it, i. e. you may depend upon it, it shall be done, Ter. Phorm. 2, 3, 90; 92.—
    11.
    Dicere sacramentum or sacramento, to take an oath, to swear; v. sacramentum.
    II.
    Transf., i. q. intellego, Gr. phêmi, to mean so and so; it may sometimes be rendered in English by namely, to wit:

    nec quemquam vidi, qui magis ea, quae timenda esse negaret, timeret, mortem dico et deos,

    Cic. N. D. 1, 31, 86; id. de Or. 3, 44, 174: M. Sequar ut institui divinum illum virum, quem saepius fortasse laudo quam necesse est. At. Platonem videlicet dicis, id. Leg. 3, 1:

    uxoris dico, non tuam,

    Plaut. As. 1, 1, 30 et saep.—Hence, dictum, i, n., something said, i. e. a saying, a word.
    A.
    In gen.: haut doctis dictis certantes sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.; acc. to Hertz.: nec maledictis); so,

    istaec dicta dicere,

    Plaut. Trin. 1, 2, 40:

    docta,

    id. ib. 2, 2, 99; id. Men. 2, 1, 24; Lucr. 5, 113; cf.

    condocta,

    Plaut. Poen. 3, 2, 3:

    meum,

    id. As. 2, 4, 1:

    ridiculum,

    id. Capt. 3, 1, 22:

    minimum,

    Cic. Fam. 1, 9:

    ferocibus dictis rem nobilitare,

    Liv. 23, 47, 4 al.:

    ob admissum foede dictumve superbe,

    Lucr. 5, 1224; cf.

    facete,

    Plaut. Capt. 1, 2, 73; id. Poen. 3, 3, 24; Ter. Eun. 2, 2, 57; Cic. Off. 1, 29, 104 al.:

    lepide,

    Plaut. Most. 1, 3, 103:

    absurde,

    id. Capt. 1, 1, 3:

    vere,

    Nep. Alc. 8, 4:

    ambigue,

    Hor. A. P. 449 et saep.—Pleon.:

    feci ego istaec dicta quae vos dicitis (sc. me fecisse),

    Plaut. Casin. 5, 4, 17.—
    B.
    In partic.
    1.
    A saying, maxim, proverb:

    aurea dicta,

    Lucr. 3, 12; cf.

    veridica,

    id. 6, 24: Catonis est dictum. Pedibus compensari pecuniam, Cic. Fl. 29 fin. Hence, the title of a work by Caesar: Dicta collectanea (his Apophthegmata, mentioned in Cic. Fam. 9, 16), Suet. Caes. 56.—Esp. freq.,
    2.
    For facete dictum, a witty saying, bon-mot, Enn. ap. Cic. de Or. 2, 54 fin. (cf. Cic. ap. Macr. S. 2, 1 fin.); Cic. Phil. 2, 17; Quint. 6, 3, 2; 16; 36; Liv. 7, 33, 3; Hor. A. P. 273 et saep.; cf. also, dicterium.—
    3.
    Poetry, verse (abstr. and concr.): dicti studiosus, Enn. ap. Cic. Brut. 18, 71:

    rerum naturam expandere dictis,

    Lucr. 1, 126; 5, 56:

    Ennius hirsuta cingat sua dicta corona,

    Prop. 4 (5), 1, 61.—
    4.
    A prediction, prophecy, Lucr. 1, 103; Verg. A. 2, 115; Val. Fl. 2, 326 al.; cf. dictio.—
    5.
    An order, command:

    dicto paruit consul,

    Liv. 9, 41; cf. Verg. A. 3, 189; Ov. M. 8, 815:

    haec dicta dedit,

    Liv. 3, 61; cf. id. 7, 33; 8, 34; 22, 25 al.: dicto audientem esse and dicto audire alicui, v. audio.—
    6.
    A promise, assurance:

    illi dixerant sese dedituros... Cares, tamen, non dicto capti, etc.,

    Nep. Milt. 2, 5; Fur. ap. Macr. S. 6, 1, 34.

    Lewis & Short latin dictionary > dico

  • 8 validus

    vălĭdus, a, um, adj. [valeo], strong, stout, able, powerful, robust, vigorous (mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cæs.; very rare in Cic.; cf. valens).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    quasi incudem me homines octo validi caedant,

    Plaut. Am. 1, 1, 7:

    quantus et quam validus est,

    id. ib. 1, 1, 143:

    lictores,

    id. As. 3, 2, 29:

    videmus ea, quae terra gignit, corticibus et radicibus valida servari,

    Cic. Fin. 5, 11, 33:

    legiones,

    Lucr. 5, 1228:

    leo,

    id. 5, 985; 5, 1310:

    tauri,

    Ov. M. 7, 538; 9, 186:

    lacerti,

    Lucr. 4, 829; Ov. M. 9, 223:

    vires,

    Verg. A. 2, 50:

    robur pectoris,

    Ov. Tr. 5, 12, 11:

    validissima forma,

    Quint. 12, 10, 5:

    ventus,

    Lucr. 6, 137; 3, 509:

    aestus,

    id. 1, 300:

    fulmen,

    id. 6, 228:

    flumen,

    id. 1, 291:

    pontes,

    id. 1, 285:

    turres,

    id. 5, 1440:

    tormenta,

    id. 6, 329:

    bipennis,

    Verg. G. 4, 331:

    urbs valida muris,

    Liv. 1, 15, 4:

    validiores munitiones,

    id. 36, 17, 4; 24, 37:

    praesidia,

    id. 44, 35:

    robustis apta materia validissima est,

    the strongest, most nourishing food, Cels. 2, 18 fin. (cf. valens, A.):

    ptisanae usus validissimus saluberrimusque,

    Plin. 18, 7, 15, § 74.—With inf.:

    pondus sustinere valida abies,

    Plin. 16, 42, 81, § 222:

    (canis) validus servare gregem,

    Claud. in Eutrop. 1, 34.—
    B.
    In partic.
    1.
    Well in body, in good health, sound, healthy:

    salvus atque validus,

    Ter. Hec. 3, 5, 7:

    jamne isti abierunt, Qui me vi cogunt, ut validus insaniam?

    of sound body, Plaut. Men. 5, 3, 2:

    si, ut spero, te validum videro,

    Cic. Fam. 16, 4, 3:

    validus male filius,

    i. e. sickly, Hor. S. 2, 5, 45:

    necdum ex morbo satis validus,

    Liv. 3, 13, 2:

    color validus,

    healthy complexion, Plin. 20, 5, 20, § 42.—
    2.
    Of medicines, strong, powerful, active, efficacious:

    medicamen,

    Ov. M. 15, 533; 7, 262:

    sucus,

    id. ib. 7, 316:

    venenum,

    id. ib. 7, 123; Tac. A. 13, 15 fin.:

    validissima faex aceti contra cerastas,

    Plin. 23, 2, 32, § 67.—
    II.
    Trop., strong, mighty, powerful, effective:

    Jovi opulento, incluto... valido viripotenti,

    Plaut. Pers. 2, 3, 1:

    aevi leges,

    Lucr. 5, 58:

    valida urbs et potens,

    Cic. Rep. 2, 2, 4:

    fama validissima,

    Tac. A. 13, 8:

    ducibus validiorem quam exercitu rem Romanam esse,

    Liv. 2, 39, 2:

    delecti, quibus corpus annis infirmum, ingenium sapientiā validum erat,

    Sall. C. 6, 6:

    mente minus validus quam corpore toto,

    Hor. Ep. 1, 8, 7:

    quam sit ingenio validus,

    Quint. 10, 1, 62:

    opibus, ingenio validus,

    Tac. H. 1, 57:

    vir gratiā et facundiā validus,

    Plin. Ep. 3, 9, 12:

    Tiberius spernendis rumoribus validus,

    Tac. A. 3, 10; 4, 37:

    auctor validissimus mittendi secretos nuntios,

    id. ib. 6, 31:

    ad Caesaris amicitiam validus,

    id. ib. 6, 8:

    adversus consentientis nec regem quemquam satis validum nec tyrannum fore,

    Liv. 34, 49, 9:

    cum validae tum breves vibrantesque sententiae,

    Quint. 10, 1, 60:

    validissimum genus (dicendi),

    id. 12, 10, 63. —With gen.:

    orandi validus,

    Tac. A. 4, 21:

    colonia virium et opum,

    id. H. 2, 19:

    aevi,

    Aur. Vict. Caes. 16 fin. —Hence, advv.
    A.
    vălĭdē, strongly, stoutly, vehemently, mightily, powerfully, exceedingly, very, etc. (not in Cic. or Cæs.):

    ut valide tonuit!

    Plaut. Am. 5, 1, 10:

    quam valide tonuit,

    id. ib. 5, 1, 78:

    fluctuat valide mare,

    id. Rud. 2, 1, 14:

    ne tua vox valide valet!

    id. Pers. 3, 3, 22:

    vostra latera loris faciam valide varia uti sint,

    id. Ps. 1, 2, 12:

    amare valide coepi hinc meretricem,

    id. Merc. prol. 42; [p. 1956] 48.— Comp.:

    validius clamare,

    Phaedr. 3, 16, 6:

    quo me validius cruciaret,

    Quint. 6, praef. §

    8: quanto validius bonos inhibet pudor quam metus,

    id. 9, 2, 76:

    utros peccare validius putem,

    id. 10, 3, 12:

    abrogant fidem validius,

    Plin. 28, 2, 4, § 20:

    poëtae sunt molesti validius,

    Phaedr. 4, epil. 9.— Sup.: validissime alicui favere, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 2, 1:

    cupere,

    Plin. Ep. 9, 35, 1; 3, 15, 2.—
    * 2.
    As a reply in the affirmative, certainly, by all means, to be sure: Ca. Legirupa. Ba. Valide. Ps. Pernicies adulescentum. Ba. Acerrime, etc., Plaut. Ps. 1, 3, 130; cf. v. 110.—
    B.
    In a contr. form, valdē, an intens. adv., strongly, vehemently, energetically, vigorously, intensely, very, very much, exceedingly (freq. and class.; cf.: graviter, multo, bene, magnopere, etc.).
    (α).
    With verbs: quidquid volt, valde volt, Caes. ap. Cic. Att. 14, 1, 2:

    nunc inhibere illud tuum, quod valde mihi arriserat, vehementer displicet,

    Cic. Att. 13, 21, 3:

    epistula tua, quae me valde levavit,

    id. ib. 4, 7, 1:

    de Vergilii parte valde probo,

    id. ib. 13, 26, 1:

    alicui valde interdicere, ut, etc.,

    id. Rep. 1, 39, 61:

    non valde moveri,

    id. ib.:

    hos sermones... lacessivi numquam, sed non valde repressi,

    id. Fam. 3, 8, 7:

    litteras tuas valde exspecto,

    id. ib. 16, 19:

    ille se profecisse sciat, cui Cicero valde placebit,

    Quint. 10, 1, 112.—Strengthened by nimis:

    tu vero eum nec nimis valde umquam nec nimis saepe laudaveris,

    Cic. Leg. 3, 1, 1.—By tam:

    hoc est in vitio, dissolutionem naturae tam valde perhorrescere,

    Cic. Fin. 5, 11, 31:

    nil mihi tam valde placeat, quod, etc.,

    Cat. 68, 77:

    quem tam diu tamque valde timuissent,

    Nep. Eum. 11, 2:

    de remedio non tam valde laboro,

    Petr. 17.—By quam:

    vosmet videte, quam mihi valde placuerit,

    Plaut. Merc. prol. 103:

    quam valde universi admurmuraverint,

    Cic. Verr. 2, 5, 16, § 41: significare quam valde probetis ea, quae, etc., Caes. ap. Cic. Att. 9, 7, C, 1.—
    (β).
    With adjectives:

    magistratus valde lenes et remissi,

    Cic. Rep. 1, 43, 66:

    aetas valde longa,

    id. ib. 1, 37, 58:

    exspectatio valde magna,

    id. Fam. 15, 17, 3:

    cui me praeripere desponsam laudem, valde est iniquum,

    id. Har. Resp. 3, 6:

    homo et acutus, ut Poenus, et valde studiosus ac diligens,

    id. Ac. 2, 31, 98:

    mala valde est Bestia,

    Cat. 69, 7:

    quoties verbum verbo aut non dissimile valde quaeritur,

    Quint. 9, 3, 75.—With tam:

    quasi vero quicquam sit tam valde, quam nihil sapere, vulgare,

    Cic. Div. 2, 39, 81.—With quam: nam suos valde quam paucos habet, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, 3.—
    (γ).
    With adverbs: insanum valde uterque deamat, Plaut. Fragm. ap. Non. 127, 26:

    valde vehementer et libere dicere,

    Cic. Att. 14, 1, 2:

    illud valde graviter tulerunt,

    id. ib. 1, 17, 8:

    rem valde bene gerere,

    id. Fam. 1, 8, 7:

    valde multum,

    id. Q. Fr. 3, 9, 9.—
    b.
    Comp. (rare; cf.

    valide, supra): novit me valdius ipso,

    Hor. Ep. 1, 9, 6:

    valdius oblectat populum,

    id. A. P. 321.—
    c.
    Sup.:

    quos valdissime diligunt,

    Sen. Brev. Vit. 8, 4.—
    * 2.
    As a strongly confirmative reply, yes, certainly: Ca. Meam tu amicam vendidisti? Ba. Valde, viginti minis, Plaut. Ps. 1, 3, 110.

    Lewis & Short latin dictionary > validus

См. также в других словарях:

  • ANAXARCHUS — I. ANAXARCHUS Philosophus Abderita, sectator Democriti; habuit inimicum Nicocreontem Cypri tyrannum, cuius caput quia deesse convivio regali dixerat, interrogatus ab Alexandro M. apud quem summô locô erat, post huius mortem a tyranno comprehensus …   Hofmann J. Lexicon universale

  • orge — Orge, m. penac. Est une espece de grain court et comme quarré, revestu de paille folle blanchastre, qu on seme en Mars, et pour cette cause l une des sortes qu on appelle les Mars, ou bleds de Mars, Hordeum. Duquel mot Latin il vient, suyvant… …   Thresor de la langue françoyse

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»